Wszystko o antykoncepcji

Wiele z Was staje przed dokonaniem wyboru najlepszej metody antykoncepcyjnej zasięgając porad w różnych magazynach kobiecych. Która z nich jest najlepsza? Na pewno ta, która jest najskuteczniejsza, a więc chroni kobietę przed niechcianą ciążą i koniecznością jej usuwania.

Skuteczność metod antykoncepcyjnych określa tzw. wskaźnik Pearla, który pokazuje jak duże jest ryzyko zajścia w ciążę podczas stosowania określonej metody antykoncepcji, i przykładowo gdy wynosi 1, oznacza to, że na 100 kobiet, stosujących daną metodę, jedna może zajść w ciężę. Tak więc im indeks Pearla ma niższą wartość tym metoda skuteczniejsza.

METODY NATURALNE

Metoda naturalna objawowo-termiczna(wskaźnik Pearla 3,3-35)

Polega na mierzeniu temperatury wewnątrz pochwy oraz na obserwacji wydzielanego z niej śluzu, na której to podstawie możemy określić dni płodne i niepłodne. Jest to metoda akceptowana przez Kościół i propagowana na naukach przedmałżeńskich. Wprawdzie jest bezpieczna dla zdrowia, niestety jej skuteczność jest bardzo niska. Nie powinny jej ufać nastolatki, kobiety wkraczające w okres menopauzy i wszystkie, które mają nieregularne cykle miesięczne. Na pewno jest pewnym rozwiązaniem, dla tych kobiet, których organizm źle znosi stosowanie pigułek hormonalnych. Stres, alkohol, podróże- mogą powodować zaburzenia pomiarowe, i stąd stosowanie tej metody wymaga dużej samodyscypliny i dbałości o siebie. Minusem jest na pewno także to, że kobieta musi zachować wstrzemięźliwość od seksu wtedy gdy ma na niego największą ochotę.

Metoda termiczna

Mierzenie temperatury należy rozpocząć po zakończeniu menstruacji(dni niepłodne to te tuż po menstruacji do szóstego dnia cyklu), i należy regularnie, codziennie rano, przed wstaniem z łóżka dokonywać pomiaru temperatury w pochwie. Wstrzemięźliwość od współżycia należy zachować do dnia kiedy nastąpi nagły spadek i wzrost temperatury(np. jednego dnia będzie wynosiła 36,6, potem spadnie do 36,1 a potem wzrośnie znów do ok. 36,7-8 stopni). Okres płodny to najczęściej sześć dni przed i trzy po wzroście temperatury, a więc wtedy należy unikać stosunku.

Metoda owulacyjna

Polega na dokładnym obserwowaniu śluzu wydzielanego z pochwy. Przy regularnych cyklach 28 dniowych, owulacja pojawia się ok. 14 dni cyklu, przy czym pierwszy dzień cyklu to jednocześnie pierwszy dzień ostatniej miesiączki. Tuż po miesiączce występuje okres tzw. dni suchych, kiedy organizm nie wydziela prawie w ogóle śluzu. Dni płodne zaczynają się na około pięć dni przed owulacją i utrzymują się do trzech dni po niej. Stopniowo wzrasta ilość produkowanego śluzu, którego ilość jest największa w trakcie owulacji. Jest on wtedy ciągnący, przejrzysty, przypomina białko jaja kurzego i sprzyja przemieszczaniu się plemników, które są zdolne do przetrwania w ciele kobiety nawet do kilku dni. O nadejściu dni niepłodnych sygnalizuje też ból w podbrzuszu oznaczający rozpoczęcie jajeczkowania.

ŚRODKI MECHANICZNE I CHEMICZNE

Prezerwatywa(wskaźnik Pearla 4-18)

Jest to kapturek wykonany z lateksu nakładany na penisa w czasie wzwodu. Chroni on przed przedostaniem się plemników do pochwy i szyjki macicy. Dodatkowo chroni przed zakażeniem innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz przed wirusem HIV. Prezerwatywa jest przeznaczona dla wszystkich kobiet, nie tylko w celu ochrony przed zapłodnieniem, ale też chorobami płciowymi.Prezerwatywę powinno się założyć na penisa w stanie wzwodu, a następnie po stosunku, zanim opadnie, należy go delikatnie wyjąć z pochwy. Absolutnie nie należy używać wazeliny i innych oleistych substancji jako środków nawilżających pochwę, ponieważ mogą one rozpuścić lateks. Wspomagająco dla zwiększenia skuteczności tej metody , zaleca się używanie środków plemnikobójczych(niektóre prezerwatywy są pokryte środkami bakteriobójczymi i plemnikobójczymi).

Środki plemnikobójcze

Mają postać globulek dopochwowych, z preparatem plemnikobójczym, które należy włożyć jak najgłębiej do pochwy na kilkanaście minut przed stosunkiem. W tym czasie globula ulega rozpuszczeniu a jej działanie trwa ok. godziny. Przed każdym kolejnym zbliżeniem, kobieta powinna zastosować nową globulkę. Ważne jest by po stosunku, przez kilka godzin nie płukała pochwy. Stosowanie globulek ma działanie nawilżające, ale też bakteriobójcze. Na pewno są dobrym rozwiązaniem uzupełniającym działanie prezerwatywy.

Wkładka domaciczna(Indeks Pearla 1,2-3)

Zrobione są z miedzi lub metalu, mogą zawierać zbiorniczek, z którego uwalniają się hormony.Wkładkę zakłada kobiecie lekarz ginekolog, a tuż po jej założeniu kobieta nie powinna współżyć przez co najmniej tydzień, a przez pierwszy miesiąc wspomagać jej działanie tabletkami antykoncepcyjnymi lub innym rodzajem antykoncepcji. Noszenie wkładki wymaga stałej kontroli lekarskiej, gdyż pomimo dużej wygody i wysokiej skuteczności antykoncepcyjnej, wkładki mogą wywoływać bóle podbrzusza, plamienia i zapalenia narządów rodnych. Na pewno zaletą ich jest to, że nie wpływają na cały organizm, działają jedynie miejscowo i stąd bez obaw mogą je stosować kobiety karmiące. Przeznaczone są również dla kobiet z nadciśnieniem i palących po 35 roku życia.


METODY HORMONALNE

Pigułki antykoncepcyjne(Indeks Pearla 0,1-2)

To tabletki zawierające dwa hormony estrogen i progestagen. Istnieje kilka odmian tabletek: jednofazowe o stałej ilości obu hormonów, przeznaczone głównie dla nastoletnich dziewcząt oraz młodych kobiet, oraz dwu- i trójfazowe z zmienną ilością progesteronu. Pierwszą tabletkę należy przyjąć w pierwszym dniu menstruacji, i stosować ją regularnie, codziennie o tej samej porze przez 21 dni, potem nastąpić powinna przerwa na miesięczne mniej obfite krwawienie.Po siedmiu dniach należy rozpocząć kolejne opakowanie, bez względu na to czy okres się zakończył czy nadal trwa. Mimo wielu korzyści, jak wysoka skuteczność zapobiegania ciąży, uregulowanie cykli, złagodzenie objawów napięcia przedmiesiączkowego, poprawa cery, zmniejszenie nadmiernego owłosienia, źle dobrane tabletki mogą pogarszać samopoczucie, wywoływać stany depresyjne a nawet zwiększyć ryzyko wystąpienia choroby zatorowo-zakrzepowej.

Plastry antykoncepcyjne (indeks Pearla 1,0)

Są na pewno dobrym rozwiązaniem dla tych kobiet, które mają problemy z wątrobą, ponieważ hormony nie dostają się do przewodu pokarmowego. Dużą korzyścią plastrów jest to, że nie trzeba o nich pamiętać codziennie, lecz wystarczy tylko raz w tygodniu nakleić go na pośladku,łopatce, ramieniu, podbrzuszu. Niestety nie jest wystarczającą ochroną dla tych kobiet, które ważą powyżej 80kg, ponieważ warstwa tłuszczu, może blokować przenikanie hormonów. Plastry mogą też uczulać, dlatego warto co jakiś czas zmieniać miejsce naklejania plastra.

Zastrzyki antykoncepcyjne(Indeks Pearla 0,3-1,2)

Przeznaczone są dla kobiet karmiących piersią oraz tych, które nie powinny zażywać pigułek hormonalnych ze względu na problemy z wątrobą oraz skłonności do zakrzepów i zatorów. Zastrzyk Depo-provera zawiera w swoim składzie gestagen, który wywołuje zmianę śluzu, a ten staje się wówczas nieprzenikalny dla plemników. Działanie antykoncepcyjne zastrzyku zaczyna się już na drugi dzień po jego zastosowaniu i trwa ok. 3 miesięcy. Korzyścią jego stosowania jest zmniejszenie dolegliwości związanych z PMS, nie wpływa negatywnie na przewód pokarmowy ani na popęd seksualny. Może niestety powodować przyrost wagi, bóle głowy, a pełna płodność wraca dopiero po około roku od zaprzestania stosowania tego typu antykoncepcji.

Antykoncepcja po stosunku(0,4-2)

W sytuacji gdy doszło do stosunku a zawiodły inne metody, np. naturalne albo pękła prezerwatywa, lub gdy zbliżenie było efektem gwałtu, za zgodą lekarza kobieta może zażyć Duo, jedyny dostępny na rynku środek, który może uchronić przed niechcianą ciążą już po stosunku. Warunkiem jest jednak zgoda lekarza i czas, środek należy bowiem przyjąć jak najszybciej, najpóźniej zaś w ciągu 72 godzin po odbyciu stosunku. Pigułka ta nie jest tabletką wczesnoporonną, ponieważ gdy kobieta jest już w ciąży, Postinor nie doprowadzi do poronienia ani nie będzie miał negatywnego wpływu na rozwój płodu. Jej działanie sprowadza się do zagęszczenia śluzu i uniemożliwienie plemnikom przedostanie się do komórki jajowej. Czasami Postinor to naprawdę ostatnia deska ratunku. Wydawany jest z przepisu lekarza, warto jednak na wszelki wypadek zadbać o to by mieć go wcześniej i nie martwić się jak go zdobyć, kiedy już naprawdę znajdziemy się w kryzysowej sytuacji. Podobne efekty daje zastosowanie metody Yuzpe, która polega na przyjęciu większej dawki pigułek antykoncepcyjnych o większej ilości estrogenów. Metoda ta działa również do 72 godzin po stosunku, i można ją stosować jedynie w ostateczności, nie może stać się stałą metodą zapobiegania ciąży.

Spośród wszystkich metod każda z Was może wybrać coś odpowiedniego dla siebie, ale co najważniejsze, zawsze po dokładnym badaniu i konsultacjach z lekarzem, nigdy samodzielnie. Szczególnie dotyczy to wyboru środków hormonalnych, które jeśli są źle dobrane mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc, warto więc poświęcić decyzji o ich wyborze trochę więcej czasu i uwagi. Jakie są Wasze doświadczenia związane ze stosowaniem różnych metod antykoncepcyjnych?

Autorką tego tekstu jest: Monika Duszyńska Netkobiety - eksperckie forum dla kobiet